86 / 166
300
İ
LMİHAL
İmam Şâfiî'ye göre ise hutbenin beş rüknü vardır. Bu rükünler şunlardır: 1.
Her iki hutbede
(hutbenin her iki bölümünde)
Allah'a hamdetmek. 2. Her iki hut-
bede Peygamberimiz’e salavat getirmek. 3. Her iki hutbede takvâyı tavsiye et-
mek. 4. Hutbelerden birinde bir âyet okumak
(âyetin birinci hutbede okunması
efdaldir)
. 5. İkinci hutbede müminlere dua etmek. Hanbelîler'e göre ise hutbenin
rükünleri, sonuncu hariç, Şâfiîler'deki ile aynıdır.
bb) Hutbenin Şartları
Hanefîler'e göre cuma namazı hutbesinin sahih olabilmesi için şu şartla-
rın bulunması gerekir:
1. Vakit içinde okunması. 2. Namazdan önce olması. 3. Hutbe niyetiyle
okunması. 4. Cemaatin huzurunda irad edilmesi. Son şartın yerine gelmiş
olması için, kendisiyle cuma sahih olan en az bir kişinin bulunması gerekir.
Her ne kadar Hanefî mezhebinde hutbenin sıhhati için cemaatin şart olma-
dığına dair bir görüş mevcut ise de, mezhepte daha doğru kabul edilen gö-
rüş, bir kişi bile olsa cemaatin huzurunda okunmasının gerektiği şeklindedir
ve bunun kendisiyle cuma namazı sahih olabilecek bir kişi olması da şarttır.
Ancak, hutbenin sıhhati için cemaatin işitmesi şart olmayıp sadece hazır
bulunması yeterlidir. 5. Hutbe ile namaz arasının, yiyip içmek gibi namaz ve
hutbe ile bağdaşmayan bir şeyle kesilip ayrılmaması.
Hatibin hadesten tahâret ve setr-i avret şartlarını taşıyor olması ve hut-
beyi ayakta okuması şart değildir. Fakat bunlara riayet edilmesi gerekir.
Çünkü bunlar, kabul edilen görüşe göre sünnet olmakla birlikte bunların
vâcip olduğunu söyleyenler de bulunmaktadır.
Hanefîler'e göre cuma hutbesinin Arapça olması şart değildir.
Mâlikîler'e göre ise cuma namazı hutbesinin geçerli olmasının şartları
şunlardır: 1. Hatibin ayakta olması. 2. Her iki hutbenin de öğle vakti girdikten
sonra irad edilmesi. 3. Her iki hutbenin de hutbe olarak nitelendirilebilecek
içerikte olması. 4. Mescidin içinde irad edilmesi. 5. Namazdan önce olması. 6.
En az on iki kişilik bir cemaatin huzurunda olması. 7. Açıktan okunması. 8.
Arapça olması. 9. Hutbelerin arasına ve hutbe ile namaz arasına başka bir
meşguliyetin sokulmaması. Mâlikîler'e göre de hatibin abdestli olması şart
olmadığı gibi hutbede niyet de şart değildir.
Şâfiîler'e göre cuma namazı hutbesinin sahih olabilmesi için gerekli
şartlar da şunlardır: 1. Hutbenin beş rüknünden her birinin Arapça olması.
2. Öğle vakti içinde olması. 3. Hatibin, gücü yetiyorsa hutbeleri ayakta