16 / 166
230
İ
LMİHAL
da avret olarak kabul ederken, diğer üç mezhep, diz kapaklarını avret say-
mazlar.
Kadın için avret, yüz, el ve ayak dışındaki bütün vücuttur. Onlar, yüzlerini
namazda örtmedikleri gibi, ellerini ve ayaklarını da açık bulundurabilirler.
Saçlarıyla beraber başları, bacakları ve kolları örtülü bulunur.
İmam Mâlik, setr-i avretin
(örtünme)
namaza has olmayan genel bir farz
olduğunu, namazda ve namaz dışında uyulması gereken dinî bir emir bu-
lunduğunu dikkate alarak kadınların başlarını örtmelerini ayrıca namazın
farzları arasında saymamıştır. Onun bu görüşün bir uzantısı olarak Mâlikî
mezhebinde setr-i avret namazın sünnetlerinden sayılır. Diğer üç mezhep
imamı ve Mâlikî mezhebindeki öteki görüşe göre, namazda setr-i avret, tıpkı
kıbleye yönelmenin farz oluşu gibi farzdır.
Hz. Peygamber'in
"Allah, bulûğa ermiş kadının namazını başörtüsüz
kabul etmez"
(İbn Mâce, “Tahâre”, 132; Tirmizî, “Salât”, 160;
Müsned
, IV, 151,
218, 259)
ve
"Kadın bulûğ çağına erince elleri ve yüzü dışında başka yerle-
rinin başkasına görünmesi helâl olmaz"
(Ebû Dâvûd, “Libâs”, 31)
şeklindeki
hadisleri göz önüne alınınca, başörtüsüz kılınan namazın geçerli olmayacağı
anlaşılır. Kadının başının dörtte biri veya uyluğunun dörtte biri açık olarak
namaz kılması durumunda, Ebû Hanîfe ve Muhammed'e göre namazı geçer-
siz olur. Ebû Yûsuf'a göre ise, başının yarıdan fazlası açık olmadıkça namaz
geçerlidir. Çünkü bir şeyin yarıdan fazlası çok hükmündedir. Kadın, asgari
bir başörtüsü, bir de ayaklara kadar uzanacak bir gömlek giymiş olmalıdır.
Başörtüsüz namaz kılacak olursa bu namazını, vakit içinde veya vakit çık-
tıktan sonra iade eder. Mâlik'e göre ise vakit çıktıktan sonra iade etmesine
gerek yoktur. Çünkü İmam Mâlik'e göre kadının başını örtmesi namaza has
olmayan genel bir farzdır. Bu sebeple Mâlikîler namazda kadınların başını
örtmesini namazın farzları arasında saymaz, âdeta onu namazın sünnet
veya müstehaplarından biri olarak görürler. Bu itibarla başörtüsüz kılınan
namaz, Mâlikîler'de ağırlıklı görüşe göre sahih olmakla birlikte vakti içinde
iade edilmesi tavsiye edilmiştir. Kadının örtünmeyle ilgili genel farzı ihlâl
etmiş olmasının dinî sorumluluğu ayrı bir husus olarak değerlendirilmiştir.
Öte yandan kadınların kolları, kulakları ve salıverilmiş saçlarının avret ol-
madığını söyleyen Hanefî bilginler de bulunmaktadır.
Mâlikî mezhebinde erkek ve kadının avret yerleri “ağır avret”
(avret-i
mugallaza)
ve hafif avret olmak üzere iki kısımda değerlendirilmektedir.
Erkek için galîz avret, cinsel organ ile makattır. Bu kısmın kesinlikle örtül-
mesi gerekir. Göbekle diz kapak arasının ağır avret sayılan bölgesinin dı-