128 / 166
342
İ
LMİHAL
mazın tam ve mükemmel olabilmesi için bunların hepsine riayet etmek,
namazın gereklerini tam ve yerli yerinde yapmaya çalışmak ve tam kalp
huzuru içinde namaz kılmaya özen göstermek gerekir. Bununla birlikte çe-
şitli nedenlerle bu şartlara riayetsizlik söz konusu olabilir. Bu bakımdan
riayetsizlik söz konusu olabilecek fiilleri ve riayetsizlik durumunda ne ya-
pılmak gerektiğini bilmek önem arzeder.
Namazda riayetsizlik edilmesi yani terkedilmesi söz konusu olabilecek
fiil ya farz ya vâcip ya da sünnettir. Bunlardan her birinin terkedilmesinin
hükmü farklıdır. Şimdi bunların terkedilmesinin hükümlerini ayrı ayrı göre-
lim.
1. Namazın farzlarından birinin terkedilmesi durumunda, bu farzın namaz
içinde telâfi (tedârik) edilmesi mümkün ise, farz olan bu fiilin -namaz içinde-
kazâ edilmesi gerekir. Kazâ yoluyla telâfinin mümkün olduğu durumların her
birinde sehiv secdesi yapmak gerekir. Namaz içinde kazâ yoluyla telâfi edil-
mesi mümkün olmayan durumlarda, namazın farzlarından birinin terkedilmesi
sebebiyle oluşan eksiklik sehiv secdesiyle giderilemez. Namaz fâsid olur ve
yeniden kılınması gerekir (Terkedilmiş farzın namaz içinde kazâ edilebileceği
durumlar aşağıda gösterilmiştir).
2. Namazın sünnetlerinden birinin veya birkaçının terkedilmesi duru-
munda bir şey yapılmaz. Sünnetler, namazın rükünlerinden olmadığı için
terkedilmesi durumunda namazda bir eksiklik olmaz ve sehiv secdesi yap-
mak gerekmez.
3. Namazın vâciplerinden birinin terkedilmesi ise sehiv secdesini gerek-
tirir. Sehiv secdesini gerektiren durumlar sayılırken, farzın tehir edilmesi,
vâcibin terk ve tehir edilmesi diye sayılan üç ayrı durum esasında bir tek
duruma râcidir. Şöyle ki, namazın farzlarından ve vâciplerinden her birini
yerli yerinde, zamanında, hakkını vererek ve tertibini bozmadan yapmak
vâciptir. Buna göre, namazın farzlarından veya vâciplerinden biri tehir edil-
diği zaman namazın vâciplerinden biri terkedilmiş olacağından, sehiv sec-
desi yapmanın bir tek sebebi vardır, o da bir vâcibin terkedilmesidir. Bu ba-
kımdan namazın farzlarından birini tehir etme yani yapılması gereken yer-
den geriye bırakma durumu da bir vâcibin terkedilmesi anlamına gelmekte
ve bu durumda farzın tehiri ve vâcibin terki yüzünden sehiv secdesi yapmak
gerekmektedir. Yine namazın fiillerinden birini yeri değilken fazladan yap-
mak da vâcibin terki sayılır.