74 / 166
288
İ
LMİHAL
bu cuma arasında işlediği günahların affedileceği belirtilmiş
(Buhârî, “Cum‘a”,
6, 19; Müslim, “Cum‘a”, 26)
, bu günü hafife alarak üç cuma namazını
terkeden kimsenin kalbinin mühürleneceği bildirilmiştir
(Ebû Dâvûd, “Salât”,
204)
. Kurban bayramı arefesinin cumaya rastlaması halinde halk arasında o
yıl yapılan haccın, "hacc-ı ekber"
(büyük hac)
olarak isimlendirilmesi de cu-
manın önemiyle ilgilidir.
Cuma günü müslümanlar açısından büyük önem taşıdığı ve âdeta bir
bayram günü kabul edildiği için, perşembe günü akşamından başlamak
üzere maddî ve mânevî temizliğe her zamankinden daha fazla önem vermek
gerekir. Bunların başında boy abdesti almak gelir ki cuma günü boy abdesti
almak bilginlerin çoğuna göre sünnet, bazılarına göre farzdır. Bunun yanın-
da, cuma günü namaza gelmeden önce tırnak kesme, dişleri temizleme gibi
bedenî temizlikler yapmak, temiz elbiseler giymek, başkalarını rahatsız et-
meyecek, aksine onların hoşuna gidecek güzel kokular sürmek sünnet olan
davranışlardır. Mümin, böyle değerli ve önemli bir günün mânevî havasına
girmeli, dua ve tövbesini bu günde saklı olup dua ve tövbelerin kabul edile-
ceği vakit olduğu bildirilen "icâbet saati"ne denk düşürmeye çalışmalı, ayrıca
Kur'an okumalı, tezekkür ve tefekkür etmeli, Resûlullah'a salâtü selâm ge-
tirmeli ve samimi bir kalp ile yüce Allah'a dua ve istiğfarda bulunmalıdır.
Hutbe okunurken konuşmak, cuma vakti alışveriş yapmak ve cuma gü-
nü yolculuğa çıkmak gibi yapılması, cuma namazının terkine yol açabileceği
endişesiyle hoş karşılanmayan davranışların hükümleri aşağıda ele alına-
caktır.
A) DİNDEKİ YERİ ve HÜKMÜ
Cuma namazı farz-ı ayındır. Farz olduğu, Kitap, Sünnet ve icmâ ile sa-
bittir. Kur'ân-ı Kerîm'in 62. sûresi, cuma namazından bahsettiği için Cuma
sûresi olarak adlandırılmıştır. Bu sûrede yüce Allah şöyle buyurmuştur:
"Ey
iman edenler! Cuma günü namaza çağırılınca Allah'ı anmaya (namaza)
koşun ve alışverişi bırakın. Eğer bilirseniz, bu sizin için daha hayırlıdır. Na-
maz kılınınca yeryüzüne yayılın da Allah'ın lutfunu arayın ve Allah'ı çok
çok anın ki felah bulasınız"
(el-Cum‘a 62/9-10)
.
Hadis kitaplarında gerek cuma namazının fazileti, gerekse kuvvetli bir
farz olduğu ve bu namazı özürsüz olarak terketmenin büyük günah sayıldığı
konusunda sahih hadisler bulunmaktadır.
"Allah, önemsemediği için üç
cumayı terkeden kimsenin kalbini mühürler"
(Ebû Dâvûd, “Salât”, 204; İbn