68 / 166
282
İ
LMİHAL
mütâbaat etmez, yani ona tâbi olmaz ve imamı uyarmak üzere "sübhânallah"
der. Eğer imam son oturuştan sonra sehven yaptığı kıyamı secdeye varmadan
önce farkedip hemen geri oturursa, birlikte selâm verir ve sehiv secdesi ya-
parlar. İmam son oturuşta selâm verecek yerde yanlışlıkla kalktığını farket-
meyip, kalktığı bu rek‘atı secde ile tamamlayacak olursa, muktedî artık imamı
beklemeyerek kendisi selâm verir.
Eğer imam son oturuşu unutarak fazla bir rek‘ata kalkarsa, muktedî bir
müddet bekler ve "sübhânallah" diyerek imamı uyarmaya çalışır. İmam du-
rumu farkedip hemen oturursa ne âlâ; beraberce selâm verip sehiv secdesi
yaparlar. Bu durumda muktedî imamı beklemeyerek kendi kendine selâm
veremez. Çünkü iktidâ durumunda iken kendi başına hareket etmiş olaca-
ğından kıldığı namazın farzlığını iptal etmiş olur. İmam son oturuşu yapma-
dan kalktığını farketmeyip kalktığı rek‘atı secde ile tamamlayacak olursa,
imamın namazının farzı son oturuşu terkettiği için fâsid olduğu gibi ona
uymuş olanlarınki de aynı şekilde fâsid olur.
Muktedî son oturuşta, Tahiyyât'ı okuduktan sonra, imamın selâmını
beklemeden selâm verebilir. Fakat bu davranış, vâcip olan mütâbaatı
terketmek anlamına geldiği için böyle yapması mekruh olur.
C) İMAMA UYANIN HALLERİ
Namazı yalnız kılana
münferid
, imama uyarak kılana
muktedî
denilir.
İmama uyan kişi
(muktedî)
için üç ayrı durum söz konusu olabilir. İmama
uyan kişi ya "müdrik" ya "lâhik" ya da "mesbûk"tur. Şimdi bunları kısaca
açıklayalım.
a) Müdrik
Müdrik "idrak etmiş, yetişmiş, kavuşmuş" gibi anlamlara gelir. İlmihal
ıstılahında, namazı tamamen imamla birlikte kılan kimseye
müdrik
denir.
İmama en geç birinci rek‘atın rükûunda yetişen kimse o rek‘ata yetişmiş
sayılır ve müdrik adını alır. İftitah tekbirini almış ve imam rükûda iken ken-
disi rükûa varmış ise o rek‘atı tam kılmış sayılır.
Namazı cemaatle kılmanın ecri, tek başına kılmaktan yirmi yedi derece
daha fazla olduğu için şu durumlarda tek başına kılınan namaz bırakılarak
imama uyulur:
Bir kimse tek başına bir farz namazı kılmaya başladıktan sonra, bulun-
duğu yerde o farz cemaatle kılınmaya başlansa, tek başına kılan eğer henüz