152 / 166
366
İ
LMİHAL
müştür. Ancak büyük şehirlerde olduğu gibi, mezarlıkların şehir dışında ve
uzak yerlerde olması halinde, cenazenin arabayla taşınması mekruh olmaz.
Cenazeyi takip edenlerin, cenazenin arkasından yürümeleri daha faziletli
olmakla birlikte, önden yürümekte de bir kerâhet yoktur. Cenazeyi yaya
olarak takip etmek binitli olarak takipten daha faziletlidir. Eğer binitli olarak
takip edilecekse, cemaati rahatsız etmemek için ya en önden gitmek ya da
cemaatin arkasından gelmek uygun olur. Cenaze vakar içinde izlenmeli,
cenaze ve üzüntü ortamına uygun düşecek şekilde davranmalı, gerekmedik-
çe konuşmamalıdır. Yapılacak iş, dua etmek, tefekkür ve tezekkür etmektir.
Bu bakımdan uygunsuz şekilde davranmak, son zamanlarda görüldüğü
gibi, cenazeyi alkışlamak ciddiyetsizlik olmak bir yana, ölüye ve ölü sahip-
lerine saygısızlıktır ve İslâm dininin öngördüğü edep ölçüsünün dışındadır.
Allah'a isyan anlamını içerecek şekilde dövünüp, saç baş yolmamak ve
yersiz sözler söylememek şartıyla cenaze için kalben kederlenmek ve göz
yaşları dökerek ağlamak doğaldır ve bu bakımdan günah değildir. Ölü, ken-
disi sağlığında tavsiye etmedikçe, arkasından ağlayanlar yüzünden kabrinde
azap çekmez.
Cenazeyi izleyen kadın erkek herkesin usulünce namaza katılmaları uy-
gun olur. Namaza iştirak etmeyecek olan kimselerin mümkünse namaz kılı-
nan yerlerin uzağında bulunmaları yerinde bir davranış olur.
Cenazeyi takip edenler, hayatın sonlu olduğunu, bir gün kendi hayatla-
rının da son bulacağını düşünmeli; gün gelip kendisi de böyle eller üzerinde
taşınırken, cenazeye katılan insanlara kendisi hakkında "Ne iyi adamdı,
incinmedik kırılmadık, bir kötülüğünü görmedik" dedirtmenin anlamını ve
önemini hissetmelidir.
G) Defin
Cenaze kabre götürülüp omuzlardan indirilince bir engel yoksa, cemaat
oturur. Cenaze omuzdan inmeden oturmaları mekruh olduğu gibi, cenaze
yere indikten sonra ayakta durmaları dahi mekruhtur.
Kabrin bir insan boyu kadar derin olması yeterlidir. Kabirlerde lahit
yapmak faziletlidir; kabrin içinde kıble tarafı oyulur ve ölü, yüzü kıble tara-
fına gelecek şekilde sağ tarafı üzere buraya konur. Lahitin önüne tahta,
kerpiç veya kamış gibi şeyler konur ve böylece atılan toprak ölünün üstüne